Wie vaak in het Nationaal Park komt, heeft het vast gezien: paden die onder water staan door de vele regen in 2023. Het KNMI zegt dat 2023 het natste jaar is sinds 1906, toen ze begonnen met meten. Ook in 2024 is er veel regen gevallen en we verwachten dat het water de komende maanden weer hoog zal staan. Op onze website wordt een kaart bijgehouden over welke paden en routes begaanbaar zijn.

Bekijk hier de kaart

In een normale situatie staat in augustus het grondwater op de laagste stand van het jaar. Vanaf het najaar stijgt het grondwater dan weer, omdat er minder water verdampt en er meer neerslag valt. Door de extreme hoeveelheid neerslag van afgelopen winter en het voorjaar, is de situatie dit jaar totaal anders. Het water in de duinen staat nog steeds heel hoog. Het huidige grondwaterpeil heeft nu al de stand bereikt die het normaliter pas aan het einde van een behoorlijk natte winter heeft.

Bij nieuwe regenval, stijgt het grondwater verder en komen de paden, vooral op lagergelegen gebieden, opnieuw onder water te staan. Dit is op een aantal plekken nu al het geval.

Verrast door extreme hoeveelheid neerslag

We waren vorig jaar compleet verrast door de extreme hoeveelheid neerslag en de gevolgen van het hoge water in de duinen. Dit jaar zijn we goed voorbereid en nemen we op verschillende plekken maatregelen. Deze worden vooraf getoetst aan een aantal uitgangspunten:

• Veiligheid bezoekers. Paden moeten veilig te gebruiken zijn. Kan dit niet, dan zorgen we voor een omleidingsroute of andere tijdelijke oplossing.
• Toegankelijkheid hulpdiensten. We zorgen dat calamiteitenwegen voor de hulpdiensten zoals de brandweer bereikbaar zijn.
• Bereikbaarheid voor bezoekers. Ook dit najaar staan diverse paden opnieuw onder water. Dat betekent dat er opnieuw een beroep wordt gedaan op ons aanpassingsvermogen: ook deze winter krijgen we te maken met omleidingen en tijdelijke afsluitingen. We zorgen dat er goede toegankelijke fietsverbindingen zijn. Omleidingsroutes voor wandelaars en fietsers staan duidelijk aangegeven met houten paaltjes in het veld en op de website van het Nationaal Park.

Heen-en-weertjes

Als je natte voeten geen bezwaar vindt, dan kun je op de meeste plekken wandelend of met de fiets aan de hand rustig door het water lopen. Geniet dan vooral ook van de voorbij zwemmende watervogels. Voor de bezoekers die liever hun voeten drooghouden, hebben we speciale ‘heen-en-weertjes’. Je loopt dan heen en terug met droge voeten en dubbel natuurplezier!

Blijf op de paden

Om een nat pad heenlopen lijkt natuurlijk een simpele en voor de hand liggende oplossing. Je denkt wellicht, hier doe ik toch geen mens kwaad mee? Het is een logische gedachte, maar een pad is niet alleen bedoeld om jou van A naar B te brengen. Het zorgt ook dat de planten en dieren die naast de paden leven ongestoord kunnen leven. Daarom is het geen goed idee als wij massaal door hun gebied gaan struinen. Bovendien zijn op veel plekken de waterplassen zo groot, en de struiken zo dicht begroeid dat je toch vastloopt en weer terug moet. En als een pad is afgesloten, dan is dit met een reden en dien je terug te gaan. Zo voorkomen we verstoring van de dieren en de kwetsbare natuur.

Gelukkig zijn er mogelijkheden genoeg: volg onze speciale heen en weer routes of trotseer op blote voeten of met regenlaarzen het water waar dat kan! Er is gelukkig ruimte genoeg in de duinen om volop te genieten. En door eens een andere route te kiezen dan normaal, leer je het Nationaal Park nog beter kennen.

Toekomst

Naast maatregelen op de korte termijn, kijken we ook hoe we ons in de toekomst zo goed mogelijk kunnen aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering. Het verschilt per plek, dus vaak is een lokale aanpak nodig. Belangen in en rond de duinen kunnen soms botsen. We overleggen altijd met de omgeving om te zien of maatregelen nodig, mogelijk en betaalbaar zijn.

Het KNMI heeft verschillende klimaatscenario's. We weten nog niet precies welke kant het opgaat. Maar welke situatie ook werkelijkheid wordt, onze langetermijnaanpak is om ons aan te passen aan de veranderingen.

Meer lezen

Lees hier meer over water in de duinen: www.pwn.nl/water-in-de-duinen

Het laatste nieuws over de begaanbare paden en wegen binnen het Nationaal Park vind je hier op onze website.

Tekst en Beeld, Simone de Maat, boswachter PWN