De kracht van levende duinen

In 2023 is het tien jaar geleden dat er vijf windsleuven werden gegraven in de zeereep ten noorden van Bloemendaal aan Zee. Het was de start van een groot project om de duinen weer te laten stuiven: de Noordwest Natuurkern. Tien jaar later zijn de resultaten boven verwachting. Het landschap verandert zichtbaar in een natuurlijk en biodivers stuivend duinlandschap.

Dynamische zeereep

De zeereep, de eerste duinenrij vanaf het strand, is een belangrijk onderdeel van onze kustverdediging. Door de aanplant van helmgras in de vorige eeuw kwamen de duinen vast te liggen en ontstond er een dikke rechte zanddijk. Wind had nauwelijks meer invloed op het duin. De dynamiek van zand, wind en zout kwam hierdoor nagenoeg stil te liggen. De verstuivingen waren getemd en natuurlijke verjonging van het duinlandschap was tot stilstand gekomen. Het duin groeide dicht en door stikstofregen veranderde het landschap in rap tempo: er was rond 2000 geen zandplekje meer te zien en de diversiteit van planten en dieren ging achteruit.

Revolutionair plan

Al lange tijd bestond bij de natuurbeheerders de wens om de duinen weer te laten stuiven. In 2005 begonnen PWN, Natuurmonumenten en Hoogheemraadschap van Rijnland samen met het maken van plannen voor wat later het project Noordwest Natuurkern zou worden.

Dit plan was behoorlijk revolutionair: de zeereep was altijd streng verboden gebied en was heilig als het ging om bescherming van het achtergelegen gebied te garanderen. En nu werd dus ineens voorgesteld vijf grote kerven in de zeereep te maken. Bovendien een uniek plan: nog nergens in Noordwest-Europa werd op zo’n grote schaal een dynamisch duinlandschap hersteld.

Door het maken van deze vijf windsleuven van 100 meter breed en 12 meter diep, kreeg de wind meteen veel meer invloed op het achterliggende duin, waardoor nieuwe duinvorming ontstond. Verder werden er direct achter de sleuven vijf paraboolduinen afgegraven tot op het kale zand. De wind kreeg vrij spel waardoor het zand zich ging verplaatsen. Al die sleuven en duinen kwamen letterlijk in beweging: een levend duinlandschap!

De spectaculaire resultaten van dit project zijn nu op verschillende manieren te beleven.