Wat we van slimme natuur kunnen leren: de kunst van het afkijken

“Hoewel het menselijk vernuft verschillende uitvindingen kan doen, zal het nooit een uitvinding kunnen ontwerpen die mooier, eenvoudiger, directer is dan de Natuur doet; omdat in haar uitvindingen niets ontbreekt en niets overbodig is.” – schreef de meest geniale uitvinder, onderzoeker en kunstenaar aller tijden Leonardo da Vinci al in 1508.

Da Vinci was een van de eersten die zich afvroeg waarom de lucht blauw is, hoe vogels toch kunnen vliegen en hoe water zich gedraagt. Hij onderzocht het verschil tussen water en lucht door bewegingen van vogels te vergelijken met die van vissen. “Om de wetenschap van de vogelvlucht te verklaren, is het nodig de wetenschap over de wind uit te leggen, die we zullen aantonen door de bewegingen van water.” Nauwkeurig bekeek en beschreef hij hoe vogels in de lucht konden blijven, om de kennis vervolgens om te zetten in prachtige bouwtekeningen van vliegmachines. Biomimicry voordat het woord bestond. Biomimicry of biomimetica is een samentrekking van twee Griekse woorden: Bios = leven, Mimesis = imitatie.

Biomimicry is de kunst en wetenschap die strategieën uit de natuur bestudeert, als inspiratie gebruikt en navolgt om problemen in onze menselijke maatschappij op te lossen, bijvoorbeeld een zonnecel geïnspireerd op een blad. Niet alleen kopiëren, maar een stap verder: duurzaam innoveren en (opnieuw) verbinden met de natuur. Biomimicry past ecologische maatstaven toe om de ‘passendheid/ geschiktheid’ van innovaties te bepalen. Na 3,8 miljard jaar evolutie heeft de natuur geleerd wat werkt, wat geschikt is en wat blijvend is.

Wist je bijvoorbeeld dat de vorm van de zwemvinnen van een walvis de inspiratie is voor rotorbladen van een windturbine? Of dat de snavel van een ijsvogel diende als voorbeeld voor het ontwerp van een hogesnelheidstrein in Japan? En dat het wonderbaarlijke plakken van gekkopoten op gladde oppervlakken diende als voorbeeld voor pleisters en plakband?

In onze nieuwe tijdelijke tentoonstelling ‘Spechten op de fiets’ nemen we je mee in de wondere wereld van Biomimicry. Aan de hand van mooie, interessante en onverwachte voorbeelden laten we je zien hoe bepaalde oplossingen en uitvindingen tot stand zijn gekomen met de natuur als bron en inspiratie.

De tentoonstelling is tot 20 maart 2023 te zien in Bezoekerscentrum De Kennemerduinen.

Nog meer slimme natuur?

Dit kun je beluisteren op de PWN podcast Spraakwater. In aflevering 10 krijgt Maurice Lede, presentator van onder meer Het Klokhuis en 3 op Reis, een les in Biomimicry van Margot Holland, beheerder van Kennemerduinen.

De podcast PWN Spraakwater kun je vinden op alle bekende podcasts-kanalen als Spotify, Google Podcasts, Apple Podcast, Soundcloud, TuneIn. Zoek vervolgens naar aflevering #10.

Veel luisterplezier!