In het derde en laatste deel van het blog over duinbeheer, vertelt boswachter Ina Roels hoe beheerder PWN de Amerikaanse vogelkers met de hulp van machines grootschalig aanpakt.

Amerikaanse vogelkers (prunus serotina) is een invasieve exoot die in korte tijd grote gebieden kan overwoekeren. Dat gaat ten koste van de typische, vaak zeldzame duinsoorten. Daarom wordt Amerikaanse vogelkers door alle beheerders van het Nationaal Park Zuid-Kennemerland bestreden.

Bij PWN gebeurt de bestrijding van de kleine Amerikaantjes volgens een strikte werkverdeling tussen schaap, vrijwilligers en machines. Elk heeft zijn eigen specialisme en met de boswachter wordt afgesproken wie wat wanneer en waar doet.

 

Wie doet wat?

Waar mogelijk kiest PWN voor de inzet van vrijwilligers of schapen. Voor verspreid groeiende prunus, relatief kleine en slecht bereikbare haarden rekenen we op onze vrijwilligers. Voor de bestrijding van kiemplanten, drukbegrazing en het klein houden van prunus in afwachting van andere acties kiezen we voor de inzet van schapen.

Verstikkende groene prunusdeken

Er zijn echter ook plekken waar de prunus als een groene deken over de duinhellingen ligt. Her en der houdt een eikje nog stand, maar verder groeit er, zover het oog reikt, vrijwel alleen prunus. De zaailingen staan zo dicht op elkaar dat er voor andere planten niet voldoende licht en geen ruimte is.

Geen getsjilp van vogels, geen gezoem van insecten.

De donkergroene blaadjes ogen glad en gaaf.

Omdat de Amerikaanse vogelkers in Nederland niet inheems is heeft hij hier weinig natuurlijke vijanden en wordt hij amper gebruikt als waard- of voedselplant.

Er zijn weliswaar steeds meer kevers die prunus eten en er is een schimmel bekend die blad en bloemen aantasten, maar vooralsnog heeft dat geen remmend effect op de prunus.

 

 

 

 

 

 

 

Hulp van machines

Bij de bestrijding van grote ‘prunushaarden’ zet PWN machines in. Nadat de klepelmachine de prunuszaailingen tot op een hoogte van ongeveer 5 cm boven de grond heeft afgemaaid wordt het gebied 7 tot 12 dagen met rust gelaten. Zo krijgen dieren (muizen, zandhagedis, …) die zich onder de grond verstopten voor de machine de tijd een ander onderkomen te vinden. Pas dan komt de graafmachine om het geklepelde gebied voorzichtig af te graven. De wortelresten en de nog kiemkrachtige zaden worden samen met een dik pakket voedselrijke grond met trekkers het duin uitgereden.

Ondanks de relatieve soortenarmoede wordt ook bij prunusbestrijding, zoals bij elk natuurherstelproject, alles in het werk gesteld om waardevolle fauna en flora in het werkgebied en langs de transportroutes te sparen. Zo worden zoveel als mogelijk bestaande wandel- en fietspaden gebruikt, om de natuur zoveel mogelijk te sparen. Er wordt snel gewerkt om de verstoring zo kort mogelijk te houden, en rekening gehouden met de winterrust van de insecten, amfibieën en reptielen. De aanvoerroutes worden zo aangelegd dat duinprofielen niet doorsneden worden.

En ontdekken we tussen de prunus alsnog een inheemse boom of struik dan wordt alles in het werk gesteld om die te sparen.

Het Gaaienbos: voor en na

Bij het Gaaienbos, tegen de binnenduinrand van de Kennemerduinen, heeft PWN tussen september en november 2018 machinaal 7,3 ha aan grote haarden Amerikaanse vogelkers verwijderd.

Wandelaars en fietsers die toen in het gebied waren hebben ongetwijfeld iets van de werkzaamheden opgevangen, en misschien wel de bewegingen van graafmachines, trekkers en kranen met enig argwaan gevolgd...

Wie nu vanaf Bezoekerscentrum naar de Oosterplas fietst of de gele wandelroute in de Kennemerduinen loopt ziet opeens weer her en der een zandvlakte. Nu de Amerikaanse prunus – eerst zo overheersend aanwezig- eindelijk weg is, oogt het gebied, op de gespaarde bomen na, leeg en kaal. Ik kan me voorstellen dat u daarvan schrikt.

Komend jaar zullen duinroos en dauwbraam de zandige plekken in het Gaaienbos al veroveren. Over enkele jaren ontrolt zich langs de gele route een duingrasland met bloeiende kruiden, struwelen van meidoorn en zuurbes en hier en daar een van die mooie, gespaarde eiken die er nu nog een beetje verloren bij staan.

Het kale valleitje langs het fietspad zal zich langzaam en helemaal spontaan weer omvormen tot bos. Een natuurlijk, inheems bos dit keer. Zonder Amerikaanse vogelkers.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Meer weten?

Lees hier meer informatie over duinherstel en duinbeheer

Foto's en tekst: Ina Roels