24 april 2007: drie wisenten doen hun intrede in het Kraansvlak bij Zandvoort. Het doel? Ervaring opdoen met begrazing door wisenten in ons Nederlandse landschap. Dit jaar vieren we met allerlei feestelijkheden 10 jaar wisenten in het Nationaal Park.

Wisent brengt natuurlijke rijkdom

Het Kraansvlak - een duingebied in Nationaal Park Zuid-Kennemerland - dreigde begin 2000 dicht te groeien met struiken en bomen. Daarmee zou de natuurlijke rijkdom van het landschap verarmen. In een eenvormig gebied kunnen immers minder soorten planten en dieren leven, dan in een gevarieerd landschap van open graslanden, struweel en bomen. De wisent, Europa’s grootste landdier, stond bekend om zijn voorkeur voor gras en houtige planten. Daarmee was het de ideale kandidaat om samen met andere grazers als damhert, ree en konijn, het dichtgroeien van het Kraansvlak een halt toe te roepen. Tien jaar na de komst van de wisenten zien we inderdaad veel meer variatie in het landschap. Struwelen met kardinaalsmuts en duindoorn zijn afgenomen of geopend. Er zijn meer bloemrijke graslanden en kruiden verschenen. Ook maken de wisenten volop zandbaden die het ideale leefgebied voor solitaire bijen vormen. De zandbaden worden onderling verbonden door zandpaadjes die door zandhagedissen worden gebruikt om zich te verplaatsen. Het afwisselende landschap is goed voor onder andere duinviooltjes waar kleine parelmoervlinders weer van profiteren.

Inmiddels leven er naast wisenten, reeën en damherten ook konikpaarden en Schotse hooglanders in het Kraansvlak. Deze samenstelling van verschillende soorten grazers in een gebied is uniek.

Wisent en recreant in één gebied

Naast ecologische leerpunten wilden projectpartners ARK Natuurontwikkeling en PWN kennis opdoen over het samengaan van recreatie en wisenten. Hier was nog maar weinig over bekend. Het Kraansvlak was tot dan toe een voor publiek afgesloten gebied. Om wandelaars de kans op een unieke belevenis te bieden, zijn vanaf 2007 excursies aangeboden. Dat gaf de gelegenheid de dieren tijdens hun ontmoeting met publiek intensief te observeren. Daaruit bleek dat de wisenten alert maar rustig gedrag vertonen. De populaire wandelexcursies zijn inmiddels uitgebreid met foto-excursies en ruitersafari’s. Sinds 2012 is halfjaarlijks (1 september tot 1 maart) een wandelpad door het westelijke deel van het Kraansvlak geopend. De wisent is omarmd door de regio. Ook natuurliefhebbers vanuit andere delen van het land en daarbuiten zijn speciaal vanwege het wandelpad op bezoek geweest. Inmiddels hebben duizenden mensen genoten van een unieke wildlife-ervaring.

Bedreigde diersoort

Momenteel zijn er zo’n 6000 wisenten, een verdubbeling ten opzichte van het jaar 2000. Desondanks is de wisent nog altijd een bedreigde diersoort. In samenwerking met het Internationale Wisenten Stamboek draagt het project in het Kraansvlak bij aan een gezonde toekomst voor het dier. Meer ruimte voor de wisent zorgt immers voor een grotere (genetische) spreiding van het dier door heel Europa. In het Kraansvlak zijn inmiddels ruim 20 kalfjes geboren. We hebben andere (startende) wisentprojecten kunnen helpen door dieren naar andere gebieden te verhuizen. Ook ging in 2016 een lang gekoesterde wens in vervulling toen er wisenten in twee andere natuurgebieden in Nederland kwamen: de Maashorst en de Veluwe.

Activiteiten voor 10 jaar wisenten:

Tien jaar na de start van het wisentproject Kraansvlak vieren we het jubileum. Er zijn het hele jaar door publieksactiviteiten.

• In april is een fotowedstrijd voor basisschoolleerlingen gestart, en een kleurwedstrijd voor volwassen.
• Op woensdag 11 oktober vindt een nationaal symposium plaats, gevolgd door een internationaal congres.
• De afsluiting van de feestelijkheden volgt op 15 oktober tijdens de speciale publieksdag.

Ga naar www.wisenten.nl

Partners

Het wisentproject is gestart als een samenwerking van PWN, Stichting Kritisch Bosbeheer, Stichting Duinbehoud, ARK Natuurontwikkeling en FREE Nature. Daarnaast wordt samengewerkt met Ekogrön en Rewilding Europe. Meer informatie over het project en de activiteiten is te vinden op wisenten.nl, facebook.com/wisentenkraansvlak en twitter.com/wisenten. Het project is mede mogelijk gemaakt door het Prins Bernhard Cultuurfonds, Provincie Noord-Holland, VSB Fonds en de Stichting ANO Fundatie. Het wisentenproject wordt via ARK Natuurontwikkeling jaarlijks gesteund door de Nationale Postcode Loterij.

Tekst: Yvonne Kemp, ARK Natuurontwikkeling & PWN
Foto: Ruud Maaskant, PWN